उन्हाळ्यात उष्माघाताच्या घटनांमध्ये लक्षणीय वाढ होते. जेव्हा एखाद्याला उष्माघात होतो तेव्हा त्याच्या शरीराचे तापमान वाढते. तीव्र डोकेदुखी, डोळ्यांतून पाणी येणे, मळमळ, उलट्या होणे, अस्वस्थता, गोंधळ, हृदयाचे ठोके वाढणे, जलद श्वास घेणे, चक्कर येणे आणि बेशुद्ध पडणे असे लक्षण दिसून येते. ही लक्षणे दिसताच, बाधित व्यक्तीला आरामदायी तापमान असलेल्या मोकळ्या जागी बसवावे आणि ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधावा. उष्णतेवर मात करण्यासाठी, योग्य दिनचर्या पाळणे खूप महत्वाचे आहे. बऱ्याच वेळा, तुमच्या स्वतःच्या चुका, जाणूनबुजून किंवा अजाणतेपणे केल्या गेल्या तरी, तुम्हाला उष्माघाताचा बळी बनवू शकतात. अशा परिस्थितीत काही छोट्या छोट्या गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत.
उष्णतेमुळे तुमच्या शरीरातील पाणी कमी होते ज्यामुळे उष्मघाताची समस्या होतात. उष्माघात ही अशी स्थिती आहे जेव्हा शरीराचे तापमान नियंत्रित नसते, म्हणजेच शरीर स्वतःला थंड ठेवू शकत नाही. या परिस्थितीला हायपरथर्मिया असेही म्हणतात, ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीला त्वरित उपचारांची आवश्यकता असते, अन्यथा कधीकधी उष्माघात प्राणघातक ठरू शकतो. उष्माघाताची शक्यता वाढण्याची कारणे कोणती आहेत ते जाणून घेऊया.
उष्माघात टाळण्यासाठी, शरीर हायड्रेटेड राहणे खूप महत्वाचे आहे. बरेच लोक कमी पाणी पितात, ज्यामुळे डिहायड्रेशन होते आणि उष्णतेमुळे शरीराचे तापमान लक्षणीयरीत्या वाढू शकते, ज्यामुळे उष्माघाताचा धोका वाढतो. उन्हाळ्यात, भरपूर पाणी पिण्यासोबतच, बेलचा रस, लिंबूपाणी, सत्तूचा रस, ताक, आंबा पन्ना, नारळ पाणी इत्यादी द्रवपदार्थांचे सेवन करावे. अल्कोहोलचे सेवन केल्याने शरीर डिहायड्रेट होते, ज्यामुळे उष्माघाताची शक्यता वाढते. याशिवाय, अल्कोहोलचे इतर अनेक गंभीर तोटे देखील आहेत.
उन्हाळ्यात, कॅफिन म्हणजेच चहा आणि कॉफी कमी प्रमाणात सेवन करावे. काही लोकांना दिवसभरात जास्त चहा किंवा अनेक कप कॉफी पिण्याची सवय असते, ज्यामुळे तुम्ही उष्माघाताचा बळी ठरू शकता. उष्माघात टाळण्यासाठी, गर्दीच्या वेळी बाहेर न जाण्याचा प्रयत्न करावा, म्हणजेच दुपारी 12 ते दुपारी 3 वाजेपर्यंत घरातच राहावे.
बऱ्याचदा लोक बाहेर जाताना किंवा कडक उन्हात काम करताना, जसे की डोके न झाकणे, अशा छोट्या छोट्या गोष्टींकडे लक्ष देत नाहीत. जर तुम्ही बाहेर जात असाल किंवा काही काम असेल तर तुमचे डोके हलक्या रंगाच्या सुती कापडाने झाकून ठेवा. अधूनमधून विश्रांती घ्या आणि सावलीत जा. इलेक्ट्रोलाइट पावडर सोबत ठेवा आणि ते पाण्यात मिसळून प्या, ज्यामुळे ऊर्जा मिळेल. यामुळे शरीर हायड्रेटेड देखील राहील. जर तुम्ही उन्हाळ्याच्या दिवसात खूप थंड पेये प्यायलात तर यामुळे उष्माघाताची शक्यता वाढते. अनेकांना असे वाटते की कार्बोनेटेड पेये द्रव असतात आणि आराम देखील देतात, म्हणून लोक विचार न करता ते पितात, परंतु यामुळे पाण्यासोबतच शरीरात इलेक्ट्रोलाइट देखील कमी होते. यामुळे इतर अनेक आरोग्य समस्या देखील उद्भवू शकतात.
या धावपळीच्या जीवनात लोकांच्या खाण्याच्या सवयीही खूप बिघडल्या आहेत. अनेकदा लोक सकाळी कामावर जाण्याच्या किंवा कॉलेजला पोहोचण्याच्या घाईत नाश्ता वगळतात. यामुळे तुमच्या आरोग्याचे अनेक नुकसान होते आणि जर तुम्ही उन्हाळ्यात उपाशी राहिलात तर उष्माघाताचा धोका वाढतो. जर तुम्हाला नाश्ता करता येत नसेल तर तुम्ही टरबूज, खरबूज, काकडी यांसारखी फळे कापून पॅक करू शकता आणि वाटेत खाऊ शकता.
डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.
सौ. मनिषा-थोरात-पिसाळ गेल्या १२ वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत आहेत. ‘‘न्यूज एक्सप्रसे मराठी’’ या पुणे जिल्ह्यातील आघाडीच्या न्यूज पोर्टलच्या कार्यकारी संपादक म्हणून जबाबदारी सांभाळत आहेत. सामाजिक, राजकीय, शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रातील विविध समाजपयोगी उपक्रमांमध्ये त्यांनी योगदान दिले आहे.
Comment List