रेड अलर्ट दिला, पण पाऊस नाही पडला! वेधशाळेचा अंदाज निम्म्या वेळा चुकला, हवामानापेक्षा आयएमडीचा कारभार अधिक लहरी

आपल्याकडे हवामानाचा अंदाज कधीच खरा ठरताना दिसत नाही.  हवामान खाते पाऊस  पडणार असे सांगते, पण पाऊस पडतच नाही. त्यामुळेच आपल्याकडे वेधशाळेच्या अंदाजावर अनेकदा जोक्स, मिम्स तयार होतात. मुंबईतील 2020-2024 काळातील हवामान खात्याच्या अंदाजावर नजर टाकली तर पावसाचे अंदाज किती चुकले आहेत, हे दिसून येते. या काळात हवामान खात्याने वर्तवलेल्या मुसळधार पावसाच्या अंदाजापैकी फक्त  46 टक्के अंदाज खरे ठरले आहेत. म्हणजे निम्म्याहून अधिक वेळा हवामान खाते चुकले आहे, एका आरटीआयमधून ही माहिती समोर आलेय.

सामाजिक कार्यकर्ते झोरु बाथेना यांनी आयएमडीच्या अंदाजबाबत आरटीआय अंतर्गत माहिती मिळवली. त्यातून असे दिसून आलंय की, 2020-24 या काळात आयएमडीने पावसाचा इशारा देऊन पाऊस पडलेला नाही असे 22 वेळा म्हणजे 9 टक्के वेळा झाले.  वर्तवलेल्या अंदाजापेक्षा जास्त पाऊस 11 वेळा पडला. हे प्रमाण 4 टक्के आहे.  2020-24 या काळात 18 वेळा रेड अलर्ट दिला. पण फक्त सात वेळाच हा अंदाज अचूक ठरला. उरलेल्या वेळी  मुसळधारपेक्षा कमी पाऊस राहिला.

• रेड अलर्ट 18 पैकी 7 वेळा अचूक
• यलो अलर्ट 187 पैकी 106 वेळा अचूक
• ऑरेंज अलर्ट  51 पैकी 30 वेळा अचूक ठरला.
• मुसळधार ते अतिमुसळधारचा इशारा 256 वेळा देण्यात आला. पण तो 46 टक्के अचूक ठरला

अचूक अंदाज सांगणे अवघड

मुंबईतील मान्सूनचा अचूक अंदाज वर्तवणे सोपे नाही. ही जटली प्रक्रिया असल्याचे हवामान तज्ञ अभिजीत मोडक यांनी सांगितले. अरबी समुद्र, बंगालची खाडी यातील हालचाली तसेच दाबामधील मिनिटभराचा बदल देखील हवामान पॅटर्न बदलवू शकतो. अचानक पाऊस ही उत्तर कोकणचा हॉलमार्क बनला आहे. तिथे 24 ते 48 तासापूर्वी पावसाचा अचूक अंदाज सांगणे अवघड आहे.  आयएमडी अत्याधुनिक मॉडेल वापरत आहे, तरीही हे आव्हानात्मक असल्याचे तज्ञांचे म्हणणे आहे.